Metale półszlachetne to kategoria metali, która nie jest tak jednoznacznie zdefiniowana jak metale szlachetne. Chociaż metale półszlachetne nie są tak odporne na korozję i utlenianie jak ich szlachetne odpowiedniki, mają one jednak szereg unikalnych właściwości, które sprawiają, że są one cenne w wielu zastosowaniach przemysłowych i naukowych.

Miedź (Cu)
Właściwości fizykochemiczne
Miedź jest jednym z pierwszych metali odkrytych i używanych przez ludzkość. Ma ona kolor czerwonobrązowy i jest bardzo dobra przewodniczką elektryczności. Jest również stosunkowo miękka i łatwo kowalna.

Zastosowania
Miedź ma szerokie zastosowanie w przemyśle elektrycznym i elektronicznym, głównie w postaci przewodów. Jest też używana w przemyśle budowlanym, w produkcji rur oraz jako składnik stopów takich jak mosiądz i brąz. W medycynie znalazła zastosowanie jako element antybakteryjny.

Cynk (Zn)
Właściwości fizykochemiczne
Cynk to metal o barwie szaro-białej, który jest stosunkowo twardy. Nie jest on jednak dość trwały w środowisku atmosferycznym i jest podatny na korozję.

Zastosowania
Cynk jest najczęściej używany jako powłoka antykorozyjna dla stali. Jest też składnikiem różnych stopów, takich jak cynk-aluminium. W medycynie, sole cynku są używane jako suplementy diety.

Ołów (Pb)
Właściwości fizykochemiczne
Ołów jest ciężkim, miękkim metalem o niskiej temperaturze topnienia. Jest toksyczny dla organizmów żywych i dlatego jego użycie jest coraz bardziej ograniczane.

Zastosowania
Ołów jest używany głównie w akumulatorach ołowiowych. Ponadto, ze względu na swoją dużą gęstość i zdolność pochłaniania promieniowania, stosuje się go w ochronie radiologicznej.

Nikiel (Ni)
Właściwości fizykochemiczne
Nikiel jest metalem srebrzystobiałym z lekkim połyskiem. Jest stosunkowo twardy i ma doskonałą odporność na korozję w wielu środowiskach.

Zastosowania
Nikiel jest szeroko używany w produkcji stali nierdzewnej. Jest również składnikiem wielu innych stopów metali oraz jest używany w różnych technologiach baterii.

Bizmut (Bi)
Właściwości fizykochemiczne
Bizmut jest metalem o barwie różowawo-białej. Jest jednym z nielicznych metali, których gęstość maleje podczas krzepnięcia.

Zastosowania
Bizmut jest używany w kosmetykach, farbach oraz jako zastępstwo dla ołowiu w pewnych zastosowaniach. Ponadto, jest składnikiem niektórych leków na dolegliwości żołądkowe.

Antymon (Sb)
Właściwości fizykochemiczne
Antymon jest metalem o szaro-srebrzystym kolorze. Jest kruchy i nie ma zdolności do formowania cienkich blaszek.

Zastosowania
Antymon jest używany głównie w produkcji różnego rodzaju ognioodpornych materiałów. Ponadto, jest składnikiem niektórych półprzewodników oraz materiałów optycznych.

Różnice w Klasyfikacji Naukowej Metali Szlachetnych i Półszlachetnych

Różnice w klasyfikacji między metalami szlachetnymi a półszlachetnymi są głównie oparte na ich właściwościach chemicznych i fizycznych. Oto kilka głównych kryteriów, na podstawie których naukowcy dokonują tej klasyfikacji:

Odporność na Korozję i Utlenianie
Metale Szlachetne: Są to metale o wysokiej odporności na korozję i utlenianie. W naturalnym środowisku rzadko reagują z innymi elementami. Na przykład, złoto i platyna nie reagują z kwasami i nie utleniają się w powietrzu.

Metale Półszlachetne: Te metale również wykazują pewien poziom odporności na korozję i utlenianie, ale nie są tak odporne jak metale szlachetne. Na przykład, miedź i nikiel mogą utleniać się w powietrzu, ale w znacznie wolniejszym tempie niż żelazo.

Właściwości Elektrochemiczne
Metale Szlachetne: Ze względu na ich niską reaktywność, metale szlachetne mają wysokie potencjały standardowego elektroda.

Metale Półszlachetne: Te metale mają zwykle niższe potencjały standardowego elektroda w porównaniu do metali szlachetnych, ale są wyższe niż metale aktywne jak żelazo czy aluminium.

Zastosowania Przemysłowe
Metale Szlachetne: Ze względu na ich odporność na korozję i utlenianie, są często używane w przemyśle jubilerskim, elektronice i jako materiały katalityczne.

Metale Półszlachetne: Ich zastosowania są bardziej zróżnicowane i obejmują przemysł elektryczny, budowlany, a także produkcję stopów i powłok antykorozyjnych.

Cena
Metale Szlachetne: Zwykle są znacznie droższe niż metale półszlachetne, głównie ze względu na ich rzadkość i trwałość.

Metale Półszlachetne: Są zwykle tańsze i bardziej dostępne, co sprawia, że są szeroko używane w różnych dziedzinach.

Występowanie w Naturze
Metale Szlachetne: Zwykle występują w naturze w postaci wolnej, nie związanej z innymi elementami.

Metale Półszlachetne: Częściej występują w związkach mineralnych i wymagają procesów ekstrakcji i rafinacji.

W praktyce, rozróżnienie między metalami szlachetnymi a półszlachetnymi jest często oparte na kombinacji tych różnych kryteriów, a nie tylko na jednym z nich. Ostateczna klasyfikacja może też zależeć od kontekstu, w którym te metale są używane. O ile kategorie te są użyteczne dla opisu ogólnych właściwości i zastosowań metali, warto pamiętać, że są to klasyfikacje nieco uproszczone i mogą istnieć wyjątki.